Οι ενέδρες στήνονται μέρα και νύχτα στην όχθη του ποταμού. Χειμώνα -καλοκαίρι, με παγωνιά ή κάτω από το λιοπύρι, συνοριοφύλακες και αστυνομικοί της δύναμης ΑΣΠΙΔΑ λουφάζουν πίσω από χωμάτινα αναχώματα ή μέσα στις πυκνές καλαμιές.
Τούτη την εποχή η κίνηση στο ποτάμι είναι αυξημένη. Οι διακινητές μεταφέρουν διαρκώς κόσμο από την Κωνσταντινούπολη, όπου οι μεταναστευτικές και προσφυγικές «δεξαμενές» ξεχειλίζουν, το παζάρι για την προώθηση στην Ευρώπη γίνεται ανάλογα με τις δυσκολίες της διαδρομής και τώρα ο Εβρος προσφέρεται για διάβαση.
Λόγω της καλοκαιρινής ξηρασίας, η στάθμη των νερών έχει υποχωρήσει. «Δεν πρόκειται να καταλάβεις πώς θα σε περάσω στην απέναντι όχθη», μας λέει, χαρακτηριστικά, ο δήμαρχος Σουφλίου, κ. Βαγγέλης Πουλιλιός, θέλοντας να περιγράψει την κατάσταση στην κοίτη του ποταμού εξαιτίας της αμπώτιδος.
Οι «λούφες» διαρκούν οκτώ ώρες, σε τρεις βάρδιες, όλο το εικοσιτετράωρο δηλαδή, και είναι εφοδιασμένες με φορητές θερμικές κάμερες με τις οποίες σαρώνουν, στο φως και το σκοτάδι, την κοίτη και την απέναντι όχθη.
«Με το που εντοπίζουμε ένα γκρουπ που ξεκινάει από την απέναντι όχθη ή βρίσκεται σε βάρκα στα τουρκικά νερά, ξεκινούμε τη διαδικασία της αποτροπής: στέλνουμε ηχητικά και φωτιστικά σήματα με κόρνες και φάρους και ταυτόχρονα ειδοποιούμε τους Τούρκους συνδέσμους στην άλλη πλευρά για να τους μαζέψουν», λέει στην «Κ», υπό τον όρο της ανωνυμίας, συνοριοφύλακας με θητεία πάνω από δώδεκα χρόνια στο ποτάμι. «Δεν αρνούνται οι Τούρκοι να τους συλλάβουν, αλλά πολλές φορές καθυστερούν», προσθέτει.

Το παιχνίδι μεταξύ αστυνομίας και διακινητών, στην κοίτη και τα αναχώματα του ποταμού , είναι παιγνίδι γάτας και ποντικιού και οι κίνδυνοι μεγάλοι. Κάποιες φορές πέφτει και πιστολίδι. «Στόχος μας είναι εφόσον τους εντοπίσουμε στη δική μας πλευρά του ποταμού, να πιάσουμε πρώτα τον διακινητή, αλλά αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Πυροβολούμε στον αέρα για εκφοβισμό, όμως δεν είναι λίγες οι φορές που οι διακινητές για να διαφύγουν ρίχνουν κατ’ ευθείαν πάνω μας». Οι συμμορίες είναι καλά οργανωμένες και οι «οδηγοί» που αναλαμβάνουν το πέρασμα έμπειροι και αδίστακτοι, καθώς πληρώνονται γερά γι’ αυτά τα δρομολόγια.
Η περίπτωση ενός Τούρκου «γερόλυκου» της παράνομης διακίνησης στον Εβρο, όπως την έζησε ο ίδιος αστυνομικός, όταν υπηρετούσε στο Αστυνομικό Τμήμα Μεταξάδων, είναι χαρακτηριστική. «Είχαμε συλλάβει έναν εξηνταπεντάχρονο που έφερνε μετανάστες από το ποτάμι και τον είχαμε στο κρατητήριο. Ηταν πολύ φιλικός και μου εξομολογήθηκε ότι δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα η σύλληψη». Να τι αποκάλυψε στον Ελληνα αστυνομικό:
«Είμαι εξήντα πέντε χρόνων και έβγαλα πολλά λεφτά από αυτή τη δουλειά. Δεν έχω ανάγκη. Εμαθα την τέχνη (της διακίνησης, δηλαδή) και στα τρία παιδιά μου και τα εξασφάλισα. Είμαι λοιπόν, ήσυχος. Δεν μ’ ενδιαφέρει αν μείνω και κάποια χρόνια στη φυλακή».
Οταν μια ομάδα καταφέρει να «τρυπήσει» την ελληνική όχθη, ο διακινητής την οδηγεί σε προκαθορισμένο σημείο, όπου τους παραλαμβάνει άλλος διακινητής για να τους μεταφέρει στα ενδότερα. «Δίνουν συνήθως ραντεβού σε κάποιο ξέφωτο, μια γέφυρα, μια κεραία τηλεφωνίας και βεβαίως τα κυκλώματα συνεργάζονται με ντόπιους, οι οποίοι γνωρίζουν καλά την περιοχή και τους ενημερώνουν για τις κινήσεις της αστυνομίας, τα μπλόκα, τις ενέδρες, κ.λπ.», εξηγεί ο συνομιλητής μας.
Τι συμβαίνει όμως όταν οι φρουροί έρχονται τις πρώτες στιγμές στο ποτάμι πρόσωπο με πρόσωπο με τους απελπισμένους πρόσφυγες ή μετανάστες, τα τρομαγμένα παιδάκια και τις ανήμπορες μητέρες;
«Οι πρώτες ώρες είναι πολύ δύσκολες. Μας γονατίζουν ψυχικά οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά. Εχουμε βρει στο ποτάμι έγκυες γυναίκες νεκρές, παγωμένες από το ψύχος. Ξυπόλυτα παιδάκια με πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν να τουρτουρίζουν τον χειμώνα και το καλοκαίρι κατακόκκινα και πρησμένα από τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Ανθρωποι είμαστε και εμείς, γονείς παιδιών, λυγίζουμε μπροστά σε τέτοια δράματα. Τους δίνουμε κανένα ζεστό τσάι από τα παγούρια μας, κάνουμε λίγα χαζά στα παιδάκια για να τους αποσπάσουμε την προσοχή μέχρι να μεταφερθούν κάπου πιο ζεστά. Η φρίκη ήταν όταν παλαιότερα βρίσκαμε διαμελισμένα κορμάκια στα ναρκοπέδια. Πώς να τα τα απωθήσεις από τη μνήμη σου αυτά; Στο αστυνομικό τμήμα στο Τυχερό, οι συνάδελφοι μαζεύουν τρόφιμα, κάλτσες, σκουφάκια και ό,τι άλλο μπορούν για τα παιδάκια. Οι εμπειρίες μας είναι συγκλονιστικές από το ποτάμι…».
Η άμυνα στον Εβρο, από ελληνικής πλευράς, απέναντι στην παράνομη μετανάστευση αναπτύσσεται από το τριεθνές στον βορρά του ομώνυμου νομού μέχρι το Δέλτα στα παράλια έξω από την Αλεξανδρούπολη.
Οκτακόσιοι συνοριοφύλακες και αστυνομικοί περιπολούν, στήνουν ενέδρες, σε μια οργανωμένη προσπάθεια που υποστηρίζεται με τεχνικά μέσα και αξιωματικούς από την Frontex ώστε να αναχαιτίσουν τις αυξανόμενες παράνομες ροές, ένα εγχείρημα όχι και τόσο εύκολο, αλλά σε γενικές γραμμές επιτυχές.
Στο μήκος των συνόρων όπου έχει ανυψωθεί αγκαθωτός φράχτης, από το τελωνείο των Καστανιών μέχρι την «πράσινη πόρτα» στη Νέα Βύσσα, τα πράγματα είναι πιο εύκολα για τους φρουρούς. Ο βαθμός δυσκολίας πολλαπλασιάζεται από το σημείο που αρχίζει η επιτήρηση του ποταμού.
Στις όχθες του, ανάμεσα στις λάσπες και τις καλαμιές, τους ορυζώνες και τα χωράφια με τους ηλιόσπορους, τα επίγεια και υπόγεια στρατιωτικά οχυρά Ελλάδας και Τουρκίας, τα νταούλια, οι «ενέδρες» δηλαδή των ψαράδων για τα χέλια, διαδραματίζονται νύχτα – μέρα ανθρώπινα δράματα, βίαια επεισόδια, αλλά και συγκινητικές στιγμές. Παλαιότερα ήταν οι έμποροι ναρκωτικών που χρησιμοποιούσαν τα περάσματά του για να μεταφέρουν ηρωίνη και χασίς με προορισμό την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά.
Ελληνες, Βούλγαροι και Τούρκοι για να δαμάσουν τους κινδύνους που εκπορεύονται από την κοίτη του, συνειδητοποίησαν ότι είναι καταδικασμένοι να συνεργαστούν.
Το έκαναν σε στρατιωτικό επίπεδο με τη δημιουργία «κόκκινης γραμμής», ειδικά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, για να αποφευχθεί τις νύχτες στις «αόρατες» περιπολίες κάποιο «ατύχημα» που θα μπορούσε να προκαλέσει, σε περιόδους έντασης, γενικότερη ανάφλεξη.
Συγκρότησαν τριμερή επιτροπή, για να κινητοποιούνται όταν ο Εβρος πλημμυρίζει και σαρώνει τις πεδιάδες της Αδριανούπολης, της Ορεστιάδας, του Διδυμοτείχου και των Φερρών. Τώρα λειτουργεί και τριμερής επιτροπή σε αστυνομικό επίπεδο με τη συμμετοχή και της Frontex για τη συνεργασία προς αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης στο ποτάμι. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η συνεργασία είναι άψογη.